Sinterklaas vieren; een eeuwenoude traditie!

Sinterklaas, de goedheiligman, wie kent hem nou eigenlijk niet. Ieder jaar opnieuw zijn de kinderharten vervult van Sinterklaas en zijn Pieten. In Nederland wordt de intocht van Sinterklaas en op 5 december pakjesavond dan ook uitbundig gevierd. Sinterklaas brengt op 5 december cadeautjes voor ieder kind, maar niet alleen aan kinderen, ook aan volwassenen. Op 6 december vertrekt Sinterklaas weer uit Nederland en gaat hij terug naar Spanje, waar hij vandaan komt. Door de eeuwen heen is het vieren van Sinterklaas een traditie geworden, waar je als je kinderen hebt niet omheen kunt, want Sinterklaas is de vriend van elk kind. We volgen trouw deze traditie, maar weten we eigenlijk wel waar het Sinterklaasfeest oorspronkelijk vandaan komt?

Geschiedenis van Sinterklaas

Waar komt Sinterklaas daadwerkelijk vandaan en wie is deze man nou eigenlijk? In Nederland zeggen wij dat Sinterklaas, ook wel Sint Nicolaas genoemd, uit Spanje komt, maar in werkelijkheid is dat niet zo. Sinterklaas was Turks, hij was de bisschop van Myra, een havenstad in het huidige Zuidwest Turkije. Op 6 december 343 overleed Sint Nicolaas. Over het leven van Sint Nicolaas is maar weinig bekend. Pas na zijn overlijden werd er ruchtbaarheid gegeven aan de wonderen die hij tijdens zijn leven had gedaan. Als snel werd hij heilig verklaard en in een mum van tijd was hij beroemd. Hij werd de beschermheilige van zeelieden, handelsreizigers, maagden, prostituees, dieven en niet te vergeten van kinderen. Er werd speciaal een kerk in Myra voor hem gebouwd, waar hij begraven werd. Deze plek was een bedevaartsoord voor velen.

De Turken (Seidsjoeken) probeerden in 1087 Myra te veroveren tot grote verschrikking van de Christenen in Europa. Zeelieden uit de stad Bari, gelegen in Zuid-Italië hebben de beenderen van Sint Nicolaas uit Myra gestolen en in hun stad herbegraven. En gelukkig maar, want Myra viel uiteindelijk in handen van de Turken. In Bari was de beschermheilige Sint Nicolaas veilig. Echter van 1503 tot ver in de 18e eeuw namen de Spanjaarden bezit van de stad Bari.

Toen Sint Nicolaas eindelijk zijn rustplaats had gevonden in Bari, waaide zijn populariteit over naar Nederland en de rest van West-Europa. Dit ging via Napels, Rome, Spanje en Frankrijk en vandaar uit naar Vlaanderen en Nederland en via het Verenigde Koninkrijk naar Scandinavië.

Van Sint Nicolaas naar Sinterklaas

Het feest van Sint Nicolaas werd in eerste instantie in Nederland gevierd door kerkelijke plechtigheden te houden. Echter in de 16e eeuw werd er een stokje gestoken voor het vereren van heiligen. Bijna was het Sint Nicolaasfeest uit Nederland geschrapt, maar het feest werd aangepast en Sint Nicolaas werd minder katholiek gemaakt. Sint Nicolaas was nu niet meer een katholiek feest, maar een feest voor alle religieuze stromingen. Sindsdien is Sint Nicolaas onze huidige Sinterklaas geworden.

Van een katholiek feest tot  een modern kinderfeest

In de late 18e eeuw ging men zich verzetten tegen Sinterklaas als boeman. Sinterklaas moest juist horen bij de opvoeding en een echt feest worden voor kinderen. Echter er zat wel een addertje onder het gras, namelijk Sinterklaas moest de kinderen gehoorzaamheid en ijver bijbrengen. Sinterklaas moest kinderen bezoeken en ze belonen. En zo ontstond het fenomeen ‘wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.’ De boeman verdween uit het straatbeeld en de traditionele bisschop kwam hiervoor terug. Er is zelfs nog oud beeldmateriaal van Sinterklaas.
Bekijk hier het filmpje >>>

De onderwijzer Jan Schenkman die leefde van 1806 – 1863 was degene die Sinterklaas voor het eerst uit Spanje liet komen, want volgens deze onderwijzer was Sint Nicolaas de bisschop van Spanje. Sindsdien houden wij aan de traditie vast dat Sinterklaas uit Spanje komt.

Hoe zwarte piet in het verhaal van Sinterklaas terecht komt

Sinterklaas had oorspronkelijk geen helper, die is er pas later bij bedacht. Diezelfde onderwijzer Jan Schenkman introduceerde ook Zwarte Piet. In zijn leesboekje ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’ uit 1850 beschreef hij drie nieuwe items, een knecht voor Sinterklaas, de intocht van Sinterklaas en de stoomboot waar Sinterklaas mee aankomt. De knecht in het boekje van Jan Schenkman was een gekleurde man zonder naam. In de loop der tijd heeft de knecht van Sinterklaas heel wat namen versleten zoals Jan de knecht, Trappadoeli en nog veel meer namen. In 1859 werd de knecht Pieter genoemd en als laatste werd het in 1895 Zwarte Piet. Het begon allemaal met één knecht, later werden het er twee en uiteindelijk een heleboel Pieten.

De pieten van nu

In de loop der tijd werd Zwarte Piet geassocieerd met slavernij. In 2013 laaide het vuur rondom Zwarte Piet hoog op en moest er uitgezocht worden of Zwarte Piet niet een vorm van rascisme met zich meedraagt. Het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Erfgoed besloot dat de Zwarte Pieten van nu niet meer zwart geschminkt moeten worden, maar dat zwarte vegen voldoende zijn. Ook zie je steeds meer andere soorten kleuren Pieten in ons straatbeeld optreden.

5 december pakjesavond

Op 5 december wordt in Nederland pakjesavond gehouden. Zowel kinderen als volwassenen pakken uitbundig hun van Sinterklaas gekregen cadeautjes uit. Pakjesavond wordt op veel verschillende manieren gevierd. Bij de één staat er een grote zak voor de deur gevuld met cadeautjes en bij een ander zit het cadeautje verstopt in een surprise en zo zijn er nog meer varianten.

Geen inspiratie voor pakjesavond? Kijk snel hier >>>